Δια χειρός

Βιβλία-χώρα

Χωρίς την παύλα θα νόμιζε κανείς ότι πρόκειται για το εξαιρετικό κόκκινο κρασί του Γεροβασιλείου.

Με την παύλα είναι η χώρα των βιβλίων που συνήθως «δοξάζεται» μόνο δυστυχώς, στις γιορτές.

Το ότι το καλύτερο δώρο για τις γιορτές είναι ένα βιβλίο δεν αμφισβητείται σοβαρά από κανέναν. Πλην όμως η συνήθως χαμηλή (για δώρο) τιμή του στρέφει το κοινό προς τα ακριβά λευκώματα.

Συντομογραφικά θα σας προτείνω σήμερα ορισμένα βιβλία που δεν ανήκουν στον χώρο των «ευπώλητων». Και ο καθένας ας διαλέξει αυτό που προτιμά.

1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ, έκδοση της «Ενώσεως Σμυρναίων» (2008) του γιατρού-γυναικολόγου και συγγραφέα πολλαπλών βιβλίων που αφορούν «εν γένει» την Ιατρική όπως «Ιατρική και Διαφήμιση», «Το Υγειονομικό στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897», «Παναγιώτης Παμπούκης Πρωτοπόρος Μικροβιολόγος, Ιδρυτής του Λυσσιατρείου», «Ιωάννης Καρδαμάτης ο Πρωτεργάτης του Ανθελονοσιακού Αγώνα», Λάζαρου Ε. Βλαδίμηρου. «Η παρούσα έκδοση πραγματοποιείται με την ευγενή χρηματοδότηση του καθηγητή Δημητρίου Λινού εις μνήμην των γονέων του».

Πρόκειται με δύο λόγια για το χρονικό των σπουδαίων γιατρών της Σμύρνης -ανάμεσά τους ο Νικόλαος Κωστής (1805-1861), ο Θεόδωρος Ορφανίδης (1817-1886), ο Δημήτριος Ορφανίδης (1820-1898), ο Σπυρίδων Κλάδος (1856-1914), ο Στέλιος Σπεράντσας (1888-1962), ο σημαντικός λογοτέχνης που εργάστηκε στο ακτινολογικό εργαστήριο του νοσοκομείου «Σωτηρία» και στα αντιφυματικά ιατρεία, οι οποίοι «δεν αλλοιθώριζαν ποτέ πολιτισμικά μεταξύ Ανατολής και Δύσης, γιατί υπήρξαν βαθύτατα Ελληνες και ταυτόχρονα βαθύτατα Ευρωπαίοι». Μέχρι και… «μεταμόσχευση όρχεων» είχαν πετύχοι οι Ελληνες γιατροί της Σμύρνης πριν από την Καταστροφή.

Ενα βιβλίο που συμπληρώνει την άποψη ότι οι πρόσφυγες δεν έφεραν μόνο την κουζίνα τους, τα τραγούδια τους, το «ευ ζην» τους στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και την πολύ εξελιγμένη επιστημονική γνώση τους.

Για τα επόμενα βιβλία θα είμαι πιο σύντομος:

2. Εκπληξη αποτέλεσαν για μένα (ευχάριστη βεβαίως) τα ποιήματα του κ. Βαγγέλη Χρόνη «Νέοι στον Αδη», γεν. διευθυντή ή προέδρου του ομίλου Λάτση, που τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών σε μια δίγλωσση (στα αγγλικά) έκδοση του «Καστανιώτη». Ενα ποίημα σαν «χάι-κου», «Καυτή Λάβα»:

«Το δάκρυ σου / λάβα καυτή / το πρόσωπό μου αυλακώνει».

3. Αλέκου Παπαδόπουλου «Τα βήματα του Εστερναχ – Η Ελλάδα μετά το 2010» (εκδόσεις Εστία»). Κι ενώ θα περίμενε κανείς ένα βιβλίο από τον ιδρυτή του «Καποδίστρια» να μας μιλήσει για τα «βήματά» του, ιδού που εισβάλλει αντ’ αυτού ο Εστερναχ. «Οι εξελίξεις κρούουν τη θύρα της Ελλάδας ακριβώς τη στιγμή που εκείνη βουλιάζει στην ντροπή για τον εαυτό της», σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου του που προανακρούει το μέλλον.

4. Γιώργου Κατσιμπάρδη, «Ιστορία Επτά Μύθων» («Λιβάνης»). Ο Μύθος της Νιόβης, ο μύθος του Κάδμου, ο Μύθος του Διονύσου, ο μύθος του Φρίξου με την Ινώ και του Ιάσονα με τη Μήδεια, ο μύθος του Ηρακλή, ο μύθος του Τροφώνιου, ο μύθος του Οιδίποδα. Στην προμετωπίδα του βιβλίου η φράση-κλειδί του Φρειδερίκου Νίτσε: «Μόνο ο μύθος μπορεί να προφυλάξει τις δυνάμεις της φαντασίας και τις αρετές του απολλώνειου ονείρου από την ασυναρτησία της άσκοπης δραστηριότητας».

5. Κώστας Καλφόπουλος «Καφέ Λούκατς – Budapest Noir». Ενώ το Τείχος του Βερολίνου καταρρέει «ένας νεαρός δημοσιογράφος βρίσκεται απρόβλεπτα στην πόλη του Λούκατς και του Πούσκας για τις ανάγκες ενός συνεδρίου». Από τα καλύτερα «ατμοσφαιρικά αστυνομικά» που διάβασα τα τελευταία χρόνια.

6. «Homo Americanus» του Γιώργου Χ. Παπασωτηρίου («Καστανιώτης»). Είναι επείγον να διαβάσετε το βιβλίο αυτό που ανατέμνει τις βαθύτερες δομές της αμερικανικής κοινωνίας πριν από την εγκατάσταση του «λευκού Ομπάμα» στον «Μαύρο Οίκο» της Ουάσιγκτον Σίτι.

7. «Θολός βυθός» του Γιάννη Ατζακά («Αγρα»). Μετά τα «Διπλωμένα φτερά» του ιδίου, της Φρειδερίκης των Παιδουπόλεων το Ανάγνωσμα. Ο συγχωριανός μου (από τον Θεολόγο της Θάσου) στο δεύτερο βιβλίο του ξεπερνά το πρώτο.

8. Γιάννη Ζευγώλη, «Ο Κρεμάστρας» (εκδόσεις «Μπαρτζουλιάνος»). Μετά το «Λογοχανείο» και το «Αστεγοσκόπιο» το τρίτο του συγγραφέα που εκτός από τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, μιλάει και τη Νοηματική. «Δεν μπορώ να καταλάβω τι κάνω κρεμασμένος σ’ ένα παλιό ημερολόγιο». Αξίζει τον κόπο να το διαβάσετε.

9. Και τέλος, έρωτας όχι στα χρόνια της χολέρας αλλά «Ερωτας στον καιρό της ειρωνείας» της Αγγέλας Καστρινάκη («Ελληνικά Γράμματα») όπου η αναπληρώτρια καθηγήτρια της Νεότερης Ελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης μάς ξαφνιάζει με το ευρηματικό της γραφής της και μας καλεί να λύσουμε το «παζλ» των ηρώων της.